Advies? 0418 67 41 16 Offerte aanvragen
Advies? 0418 67 41 16 Offerte aanvragen
Gemeenten passen schanskorven toe in diverse contexten binnen de openbare ruimte:
Schanskorven worden vaak ingezet als geluidswerende voorzieningen langs wegen en spoorlijnen. Als geluidsscherm bieden ze massa en poreusheid die geluid absorbeert of dempt. Gemeenten kiezen bijvoorbeeld voor schanskorf-geluidswallen om verkeerslawaai te verminderen gecombineerd met klimplanten voor een groene uitstraling. Je kunt een schanskorf-geluidsscherm aan de bewonerszijde netjes vullen met gestapelde natuurstenen voor het zicht en aan de andere zeiden werken met los gestorte stenen.
Dankzij hun natuurlijke uitstraling vormen dergelijke schanskorfschermen een aantrekkelijk alternatief voor traditionele betonnen of kunststof geluidsschermen. Bovendien laten schanskorfwanden zich goed integreren in het landschap door ze te laten begroeien met klimplanten. Een extra voordeel is dat schanskorf-geluidschermen vandalismebestendig zijn: het onregelmatige rotsachtige oppervlak biedt een natuurlijke afweer tegen graffiti.
Een andere belangrijke toepassing voor schanskorven is als grondkering of keermuur om hoogteverschillen op te vangen in infrastructuur en landschapsinrichting. Schanskorf-keermuren kunnen bijvoorbeeld taluds langs wegen, viaducten of parkeervakken stabiliseren. In dergelijke projecten dienen ze om grond tegen te houden én tegelijkertijd een aantrekkelijk beeld te geven. Schanskorf-keerwanden bieden vergelijkbare stabiliteit als traditionele betonnen keerwanden, maar met extra voordelen: water kan erdoorheen sijpelen (drukopbouw door grondwater wordt verminderd) en de korfconstructie is licht flexibel, wat kleine verzakkingen kan opvangen zonder te scheuren.
Schanskorven kunnen ook gebruikt worden als oeververdediging langs watergangen en voor dijkversterking. De metalen korven gevuld met steen dienen als erosiebestendige bekleding van oevers, kades of vijverranden. Een voordeel is dat schanskorven waterdoorlatend zijn – golfslag en stroming worden gebroken maar water kan door de stenen heen sijpelen, waardoor de natuurlijke waterhuishouding minder verstoord wordt. Daarnaast kunnen schanskorven in het water milieu- en natuurvriendelijker zijn dan een dichte damwand door waterplanten in de korf te integreren. Dit bevordert aquatische flora en fauna langs de oever.
In park- en pleininrichting kunnen schanskorven door gemeenten worden gebruikt als decoratieve en functionele elementen. Vanwege hun robuustheid en natuurlijke uitstraling zijn ze geliefd als zitelement, afbakening of accentmuurtje in openbare ruimtes. Een schanskorf als zitbank geeft zitplekken die tegen een stootje kunnen en weinig onderhoud vergen. Daarnaast kunnen schanskorven dienen als plantenbakken of als basis voor groenperken, waarbij de korf bijvoorbeeld met stenen en aarde gevuld is en waarin beplanting groeit. Over het algemeen voegen schanskorven in parken en straten een robuust, natuurlijk element toe dat vandalismebestendig is en waarmee landschapsarchitecten creatief kunnen omgaan.
Schanskorven kunnen ingezet worden bij kunst in de openbare ruimte of als landmark-constructie. Hun modulaire karakter en flexibiliteit in vorm maakt creatieve toepassingen mogelijk. Sommige gemeenten hebben schanskorven gebruikt als drager voor kunstwerken of als monumentale elementen. Ook zijn er bedrijven die in opdracht van gemeenten speciale vormen realiseren, zoals schanskorven in de vorm van letters (bij stadspark-entrees) of objecten (er bestaan voorbeelden van schanskorven in de vorm van een duikbril als eyecatcher bij een duiklocatie, etc.).
Dergelijke toepassingen onderstrepen de veelzijdigheid: schanskorven zijn niet puur functioneel, maar kunnen ook esthetisch en symbolisch worden ingezet. Omdat ze maatwerk toelaten, kunnen gemeenten ze laten ontwerpen passend bij een thema of omgeving. Bovendien behouden ook kunsttoepassingen de praktische voordelen – een schanskorf-landmark is stevig, weerbestendig en vraagt weinig onderhoud vergeleken met bijvoorbeeld een gesculpteerd houten object.
In het kader van klimaatadaptatie zoeken gemeenten naar manieren om extreme neerslag, droogte en hitte op te vangen in de openbare ruimte. Schanskorven kunnen hierbij een rol spelen vanwege hun waterdoorlatendheid en thermische eigenschappen. Een toepassing is in wadi’s en regenwaterbuffers: schanskorven kunnen de randen van een infiltratiegebied vormen, waarbij ze het water tegenhouden maar tegelijk doorlaten, en tevens een veilige afscheiding vormen. Hun vulling (stenen) heeft uitstekende drainage-eigenschappen: overtollig water wordt snel afgevoerd en kan beter de bodem in trekken. Dit vermindert wateroverlast bij piekbuien en draagt bij aan stedelijke waterberging. Daarnaast hebben schanskorven thermisch gezien een grote massa die warmte kan absorberen; onbegroeide stenen kunnen weliswaar opwarmen in de zon, maar door schanskorven met groen te combineren kan hittestress worden tegengegaan.
Schanskorven kunnen verrassend veel bijdragen aan de biodiversiteit. De open ruimtes tussen de gestapelde stenen bieden habitat voor kleine dieren en insecten. Hagedissen, bijen, spinnen en andere diertjes vinden er schuilplaatsen in de kieren. Nestkasjes voor vogels zijn makkelijk te integreren in een schanskorfconstructie.
Schanskorven ondersteunen ook plantengroei door het mos wat erop kan groepen en de klimplanten die er makkelijk aan kunnen hechten. Dit vergroot de stedelijke biodiversiteit en heeft positieve effecten op de luchtkwaliteit en beleving.
Schanskorven combineren structurele sterkte met functionaliteit. Ze kunnen dienen als geluidsdemper (absorberen en breken geluidsgolven) en als stevige keerwand, maar zijn ook inzetbaar als hekwerk, bank of kunstobject. Deze veelzijdigheid betekent dat één type element in meerdere projectsoorten kan worden toegepast. Bovendien zijn ze permeabel – water loopt erdoorheen – wat handig is voor drainage en waterbeheer.
Schanskorven gelden als zeer duurzame constructies. De combinatie van gegalvaniseerd staal en steen gaat tientallen jaren mee, veel gemeenten rekenen op minstens 50 jaar levensduur. Ze zijn bestand tegen weer en wind, rotten niet en UV-straling heeft geen effect op stenen. Alle materialen zijn herbruikbaar of recyclebaar. De stenen kunnen opnieuw worden gebruikt als vulmateriaal en het staal kan omgesmolten worden.
Een praktisch argument is dat schanskorven nagenoeg onderhoudsvrij zijn. Dit betekent lagere beheerlast voor de gemeentelijke dienst openbare ruimte over de jaren. Ook de resistentie tegen graffiti vandalisme is een groot pluspunt in de stedelijke omgeving. Schanskorven staan stevig vast en kunnen nauwelijks beschadigen.
Bij de initiële aanleg kunnen schanskorven iets duurder lijken dan eenvoudigere alternatieven. Echter, op de lange termijn verdienen ze zich terug doordat ze niet vervangen of behandeld hoeven te worden. Door de lange levensduur is de Total Cost of Ownership juist lager.
Een belangrijke reden is de natuurlijke en robuuste uitstraling van schanskorven. In tegenstelling tot een strak betonnen scherm oogt een schanskorf als een natuurlijk onderdeel van de omgeving door de zichtbare stenen. Voor dorpsranden, parken of wijken met veel groen sluit dit beter aan bij het karakter. Ze worden door omwonenden vaak beter geaccepteerd dan harde schuttingen, omdat ze minder “massief” aanvoelen.
De mogelijkheid om planten te laten groeien in of op de korf maakt dat ze letterlijk vergroenen en deel gaan uitmaken van het landschap. Schanskorven voegen zich naadloos in de omgeving, denk aan keermuren in een plantsoen die niet opvallen omdat ze met klimop begroeid zijn, of een geluidswal die eruitziet als een begroeide stenige heuvel in plaats of een kaal scherm. Deze esthetische integratie is voor gemeenten handig om de openbare ruimte aantrekkelijk en leefbaar te houden. Daarnaast kunnen schanskorven qua ontwerp flexibel worden vormgegeven: hoogte, breedte, vorm en vulling zijn vrij te kiezen.
Schanskorven scoren goed op meerdere fronten. Ze faciliteren in circulariteit. Dit draagt bij aan een lagere MKI-score (Milieukostenindicator) in projecten. Schanskorven hebben een ecologische meerwaarde, omdat ze de biodiversiteit verhogen door habitat te bieden en groen toe te laten. Schanskorven helpen bij klimaatadaptatie, hun permeabiliteit en geschiktheid voor groene invulling passen bij maatregelen tegen wateroverlast en hittestress. Kortom, schanskorven dragen bij aan meerdere duurzaamheidsopgaven tegelijkertijd.
In bepaalde toepassingen kiest men voor schanskorven vanwege hun massa en stabiliteit. Een zwaar gevulde schanskorf kan bijvoorbeeld dienen als aanrijdbeveiliging of afscherming (vergelijkbaar met betonnen barriers, maar dan mooier weg te werken in de omgeving). Verder zijn ze brandveilig (steen en metaal zijn onbrandbaar, waar houten schermen of heggen dat niet zijn). Al deze punten maken schanskorven tot een betrouwbare keuze in publieke ruimten waar degelijk en degelijk materiaal vereist is.
In vergelijking met een gladde betonnen of stalen wand hebben schanskorven een veel vriendelijker uiterlijk. Ze integreren beter met groen en landschap. Dit is vooral een voordeel in woonwijken, parken of landschappelijke zones waar een betonnen constructie als een ‘vreemd element’ zou aanvoelen. Het verhoogt de ruimtelijke kwaliteit en belevingswaarde voor omwonenden.
Een betonnen of metalen geluidsscherm kaatst geluid vaak terug en kan galm veroorzaken, waar een schanskorf het geluid deels absorbeert in de poreuze steenmassa. Daardoor kunnen schanskorven geluidsoverlast efficiënter reduceren in bepaalde frequenties. Ook een dichte aarden berm kan geluid dempen, maar neemt véél meer ruimte in en is minder hoog te bouwen op beperkte ruimte. Schanskorven combineren massa (voor isolatie) en open structuur (voor absorptie), wat resulteert in significante geluidsreductie (een goed ontworpen korfmuur kan ca. 10–15 dB reductie behalen).
In tegenstelling tot een dichte muur vormen schanskorven geen blokkade voor water. Regen of stuwwater kan erdoor sijpelen, waardoor minder snel drainageproblemen ontstaan. Dit is voordelig bij keerwanden – achter een betonnen keerwand moet je drainagebuizen en ontwateringsgaatjes voorzien; een schanskorf laat van zichzelf water door en verlicht zo de hydrostatische druk. Evenzo bij oeverconstructies zorgt een schanskorf ervoor dat kwelwater of golfslagdruk niet allemaal op één punt komt.
Schanskorven kunnen ter plekke opgebouwd of als modulen geplaatst worden. Dit kan vaak zonder gespecialiseerde zware hijskranen (tenzij het om hele grote korven gaat). Een betonnen element vereist meer voorbereiding (bekisting, uitharding) of logistiek (prefab delen aanvoeren). Houten schermen zijn snel te plaatsen, maar weer niet zo hoog/stevig te krijgen als nodig voor bv. geluid. De bouwflexibiliteit van schanskorven is groot.
Om dezelfde geluidsreductie of grondkering te bereiken, vergt een traditioneel aarden wal of talud veel horizontale ruimte (flauwe hellingen). In stedelijke omgevingen is die ruimte er vaak niet. Een schanskorfmuur kan praktisch verticaal staan, wat ruimte-efficiënt is. Zo voorkom je dat een geluidswal tien meters breed wordt; een smalle korfwand kan volstaan. Ook tegenover een brede groenhaag (die voor privacy of geluid pas werkt als hij breed en dicht is) biedt een slanke schanskorf afscheiding direct effect en bespaart kostbare vierkante meters grond.
Houten constructies (hekwerken, beschoeiingen) hebben beperkt leven en rotten of splijten, vaak binnen 10-20 jaar, en plantenwallen kunnen afsterven of dun worden. Schanskorven gaan vele malen langer mee (50+ jaar) zonder ingrijpende vervanging, mits goed gemaakt. Dit betekent minder vaak werkzaamheden, minder verstoring en op termijn lagere kosten. Kunststof schermen verouderen onder UV en kunnen breken; metaal roest tenzij goed behandeld. Schanskorven met verzinkt/Galfan staal zijn uiterst duurzaam.
Zoals aangegeven vergt een groene haag regelmatig snoeien, een houten schutting periodiek schilderen of beitsen, en een betonnen wand incidenteel reinigen en controleren op scheuren. Schanskorven zijn vrijwel onderhoudsvrij – misschien zo nu en dan ongewenste begroeiing weghalen als er iets op uitzaait, maar dat is minimaal vergeleken met alternatieven. Ook graffiti is niet effectief op een schanskorf, dus er hoeft minder gereinigd te worden. Een schanskorf blijft er nagenoeg hetzelfde uit blijft zien over de jaren.
Bij traditionele oplossingen gebruik je vaak nieuwe materialen (nieuw beton, nieuw hout uit bos, nieuw plastic). Schanskorven kunnen daarentegen gevuld worden met gerecycled materiaal (stenen, puin) en aan het eind wederom gerecycled worden. Ze zijn daarmee circulairder dan menig alternatief.
Hoewel levende heggen misschien ecologisch aantrekkelijk lijken, duurt het jaren voordat ze volgroeid zijn en ze kunnen seizoensgebonden kaal worden. Een schanskorf biedt direct effect en kan tegelijk met groen worden opgezet: klimplanten kunnen al vanaf plaatsing geplant worden en zich aan de korf hechten, of er kunnen zelfs geïntegreerde plantvakken zijn. Het resultaat is een combinatie van harde en groene elementen die elkaar versterken.
In openbare ruimten kan vandalisme een rol spelen. Schanskorven zijn zwaar en verankerd; het kost grote moeite om daar iets aan te vernielen. Het loshalen van individuele stenen is niet mogelijk. Deze robuustheid maakt schanskorven in buurten met risico op vandalisme een betrouwbare keuze.
Uiteraard hangt de exacte keuze af van context en eisen: soms is een begroeide aarden wal of een doorzichtig geluidsscherm gewenst. Maar in veel gevallen bieden schanskorven een unieke combinatie van voordelen die alternatieven niet in één oplossing verenigen: structurele kwaliteit, esthetiek, duurzaamheid en multifunctionaliteit.
Gemeentelijke en landelijke beleidskaders kunnen de inzet van schanskorven extra aantrekkelijk maken. Een aantal relevante ontwikkelingen en richtlijnen.
Nederlandse overheden streven naar een volledig circulaire economie in 2050. Veel gemeenten hebben in hun beleid opgenomen nu al circulair te willen inkopen en ontwerpen. Dit betekent voorkeur voor hergebruik van materialen, modulaire bouw en lage milieu-impact. Schanskorven passen hierin, zeker als ze gevuld worden met secundaire materialen (gebroken puin, oude stenen). Ze vermijden ook het gebruik van chemische materialen (geen lijm, coating of ingewikkelde samengestelde producten nodig, gewoon staal en steen). Instrumenten als DuboCalc (duurzaamheidsberekening voor GWW werken) of MKI-berekeningen kunnen gunstig uitpakken voor een schanskorfoplossing, met name wanneer deze alternatief is voor bijvoorbeeld een nieuwe betonnen keerwand.
In de grond-, weg- en waterbouw hanteren gemeenten steeds vaker de principes van Duurzaam GWW en MVI-criteria bij aanbestedingen. Dit houdt in dat inschrijvers punten kunnen verdienen met duurzame oplossingen. Schanskorven kunnen op meerdere MVI-criteria scoren: materiaal (circulair, recyclebaar), klimaat (CO₂-armere keuze, klimaatadaptief ontwerp), leefomgeving (aantrekkelijk en biodivers) en zelfs sociale aspecten (het vullen van korven is arbeidsintensief en kan bijvoorbeeld deels door sociale werkplaatsen of leerwerktrajecten gedaan worden, wat invulling kan geven aan Social Return-verplichtingen).
Sinds het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (2018) zijn gemeenten verplicht om stresstesten uit te voeren en adaptatie-strategieën te formuleren voor wateroverlast, hitte, droogte en biodiversiteit. Er is veel aandacht voor regenwater vasthouden en koeling door groen. Schanskorven kunnen als instrument in deze toolbox fungeren – ze zijn benoemd in inspiratieboeken en handreikingen als voorbeeld van groen-blauwe maatregel die helpt bij infiltratie en biodiversiteit. Wanneer beleid stelt dat nieuwbouwprojecten “klimaatbestendig ingericht” moeten worden, is een voorstel om in plaats van gesloten betonelementen als schanskorven met groen te gebruiken bijvoorbeeld aantrekkelijk. Ook waterschappen stimuleren natuurvriendelijke oevers – een schanskorfoever met begroeiing kan makkelijker een positief advies krijgen dan een traditionele damwand.
Op rijksniveau en lokaal niveau wordt gestuurd op het inrichten van openbare ruimte ten gunste van flora en fauna. Sommige gemeenten eisen nu bij inrichting van infra of groen dat voorzieningen voor fauna worden meegenomen. Schanskorven bieden hier een kans voor, ze vervullen hun primaire functie én kunnen eenvoudig voorzien worden van bijvoorbeeld nestkasten voor vogels of vleermuiskastjes ingebouwd in de korf. Dit is lastiger in een dunne geluidswand of een gladde muur. De Wet natuurbescherming verplicht ook bij ruimtelijke ingrepen dat men rekening houdt met beschermde soorten. Door bijvoorbeeld in een wal schanskorven op te nemen die dienen als amfibieenschuilplaats of bijenhotel, kan een gemeente aantonen mitigerende maatregelen te nemen. Natuurinclusief bouwen is steeds meer een standaard onderdeel van plannen.
Vanuit esthetisch en welstandsbeleid hechten is er een behoefte aan een aantrekkelijke openbare ruimte. In veel gevallen zal men liever een groen of natuurlijk ogende oplossing kiezen dan een technische, utilitaire. Bijvoorbeeld bij een geluidswal langs een woonwijk kan burgerparticipatie of feedback van bewoners een rol spelen. Een ontwerp met schanskorven en beplanting zal waarschijnlijk steun krijgen boven een hoog plastic scherm. Zeker in landelijke gemeenten of beschermde dorpsgezichten is het belangrijk dat nieuwe inrichtingselementen een natuurlijke uitstraling hebben. Schanskorven worden dan eerder goedgekeurd door een welstands- of kwaliteitscommissie vanwege die authentieke materiaaluitstraling.
Een circulaire schanskorf-oever of een bio-diverse geluidswand kan als pilotproject dienen dat publiciteit en navolging krijgt. De gemeente Amsterdam heeft bijvoorbeeld hun circulaire schanskorven gepresenteerd als innovatie. Dit soort initiatieven wordt ook mogelijk gemaakt door subsidieprogramma’s of Green Deals.
Wij hebben jaren ervaring met het gebruik van schanskorven voor diverse projecten. Neem contact op voor advies of vragen. Wij helpen u graag.
